كردي كرمانجي

   Dayik 

مادر 

Hewa sare baran dibare 

 هوا سرده باران مي باره

Li esmana tufan bûye

 آسمون طوفاني شده

Ez nikarim bifrim

 نميتونم پرواز كن

Per û baskê min taqet ketin

پرو بالم ديگر نا ندارند

Xwezige vegerrîma hêlîna xwe

كاش برميگشتم  به لانه خودم

Bin per û basikê dayika xwe

زيرپر و بال مادرم

Dayik wekî bibilê şev û roj ser zarokên xwe miqat dibe

مادر مثل بلبل شب و روز ا زبچه هاش مواظبت ميكنه

Bi devê xwe têr dike, mezin dike û dide firrê

با دهانش بهشون غذا ميده، بزرگشون ميكنه و پروازشون ميده  

lê tenê dimîne û li xwe ra dikalîn e

اما تنها ميمونه و براي خودش شيون مي كنه

Dayik hamasa nav dilê me da dimîn e

ياد مادرها هميشه تو دل مون مي مونه

Dayik notla kewê  newan nabe

مادر مثل كبك از لانه و بچه هاي خودش انكار نمي شه

(اگر كبك حضور انسان را نزديك لانه اش حس كنه از لانه اش رانده ميشه)

Heta nav zilm û şerê jî zarokên xwe diparêze û hez dike

حتي بين ظلم و جنگ هم بچه هاي خودش رو دوست داره  

 Zinar Makûyî) -  Nîsana 2014 ‘an)

(زنار ماكويي) –  ارديبهشت 1393

لينك شعر با صداي زنار ماكويي : كليك كن  

زبان كردي 

كردي زبان بيش از چهل ميليون است كه در سرزميني وسيع و يكپارچه زندگي مي كنند . كردي از خانواده ي هند و اروپايي و گروه ايراني – آريايي آن مي باشد.

در فاصله هزاره هاي اول و دوم قبل از ميلاد مسيح بود كه قبايل و مردمان دوستدار ايران در آسيايه ميانه و سرزمينهاي محدود به آن ، مهاجرت به فلات ايران و استپ هاي ساحلي درياي سياه را آغاز نمودند . اين قبايل و مردمان ، با اشتغال منطقه ادغام شدند ، زبان و اسامي خود را بر ديگر مردمان ايراني آريايي حاضر در اين سرزمين ، گذاشتند . بعضي از آنها كامل ادغام نشدند و هنوز هم امروزه گروه هاي كوچكي از غير كرد زبانها در كردستان تركيه ، ايران و عراق هستند.

 كردي ، زبان كردها كه به گروه شمال غربي زبانهاي ايراني – آريايي تعلق دارد ، هرگز فرصت نيافت يكپارچه گردد و لهجه هاي آن معمولا به پنج گروه كاملا وابسته به يكديگر (كرمانجي ، سوراني ، زازاكي ، كلهري ، هورامي ) تقسيم ميشود . مهيمترين گروه از نظر تعداد سخنوران ، كردي شمال است كه معمولا كرمانجي ناميده ميشوند .و كردهاي تركيه ، سوريه ، شروي سابق ،كردهاي خراسان  و شمال استان آذربايجان غربي ايران و عراق به آن سخن ميگويند . دويست هزار كرد ساكن اطراف كابل افغانستان نيز به آن تكلم مي كنند. اين گروه به ظهور يك زبان ادبي منجر گشته است . گروه مركزي شمال كردي شمال شرقي عراق مي شود كه در آنجا سوراني مي نامند و گويش هاي مناطق اطراف آن ، آن سوي كوه هاي زاگرس در كردستان ايران را شامل ميگردد. اين گروه نيز به ظهور يك زبان ادبي منجرشده است.

منبع : كتاب دستور زبان جامع كردي كرمانجي

 نوشته ي : پروفسور ژويس بلو – ويسي باراك

 ترجمه از فرانسه علي پاك سرشت (ماكويي) – بلخكانلو سابق