كردي در جهان

كردها بزرگترين و قديمي ترين قبايل بزرگ آريائي سرزمين ايران هستند كه در نواحي كوهستاني غرب فلات ايران از دير باز سكونت گزيده و با تشكيل اولين سلسله پادشاهي ماد تمام خلق هاي ايران را زير چترو كلمه واحدي به نام ايران در آورده در طول قرون و اعصار به وجه شايسته اي در مقابل جزر و مد حوادث در حفظ واشاعه ميراث گرانبهاي فرهنگي و بروز مليت خود كامياب شده رشادت و سلحشوري خود را در سينه تاريخ به ثبت رسانده اند .گزنفون مورخ و سردار مشهور يونان كه به پدر تاريخ معروف است ميگويد :

كردها مردم بسيار رشيد دلاوري مي باشند.

آقاي شميم در سخنراني محققانه خود مي گويد : … بايد اعتراف كنيم كه قبايل كرد بهتر و بيشتر از ساير اقوام ايراني نژاد به حفظ بسياري از آداب و مراسم و عادات ايراني موفق گرديده و خيلي كمتر از قبايل ديگر دچار تحول و تبدل شده اند . درك كنان استاد سابق انگليسي دانشگاه بغداد مي گويد : ( كردها هرجا باشند ، خاصيت نژادي خودشان را نشان مي دهند ، بدين لحاظ در سوريه هم توانستند ، مقامات عالي دولتي را اشغال نمايند .

كردان به علت خوي و خصلت اعتراض آميز خود به مصادر ظلم و فساد و قدرت هاي امپرياليست همواره مورد جور و شكنجه و قتل و كشتار قرار گرفته اند .

ضحاك ماردوش پادشاه خونخوار كه چون شاهنشاه آريامهر ! مدتي بر ملت ايران چيره شده بود چون كردها را مزاحم خود مي يافت فرمان داد هر شب دو نفر از آنان را كشته از مغز سرشان براي مارهايش خورش درست كنند . دانشمنداني چون ابن قتيبه در المعارف و بدليسي در شرفنانمه و مسعودي در مروج الذهب و طبري و ديگران اين موضوع را به تفصيل ذكر نموده و فردوسي در شاهنامه به آن اشاره كرده و كردها را منجي واقعي ملت ايران از شرضحاك ماردوش دانسته است . آشپز ضحاك هر شبي يكنفر از دو كرد محكوم بمرگ را كشته و ديگري را پنهاني به كوهستان فرستاده و بدين ترتيب نجات يافتگان با توليد نسل روز به روز بر تعدادشان افزوده شده عليه ستمگريها و خونخواريهاي ضحاك قيام نموده بياري كاوه آهنگر اهرمن بد كنش را نابود و فريدون را از كوه دماوند آورده و بر تخت شاهي نشانده اند و اثبات نموده اند كه شاه دست نشانده مردم است .

شاه عباس صفوي بسياري از سرداران بزرگ كرد را كه از وجودشان بيمناك بود به نامردي به قتل رساند كه از آن جمله اند :

اميرخان برادوست معروف به لپ زرين از ايل شكاك و فرهاد خان قرامانلو و برادرش ذوالفقار خان از ايزانلو . استاد رشيد ياسمي در كتاب كرد و پيوستگي نژادي و تاريخي او مي گويد : ( آثار قديم و اسناد جديد از آغاز عهد تاريخي ايران تا اين ايام همه گواه بزرگواري و دليري و ثبات قدم و ساير صفات پسنديده قوم كرد است كه در چهار موجه حوادث و جزر و مد ايام فتوري و تغييري در آن راه نيافته است . از روزگار اردشير ساساني تا قرن حاضر پيوسته اين قوم همان دليري و شهامت را نشان داه اند و با سخت ترين حوادث نبرد كرده اند )‌از نظر جغرافيايي كردها در بيشتر نقاط جهان پراكنده اند و مهمترين مراكز سكونت آنان در ايران استانهاي كردستان ، كرمانشاه ، آذربايجان غربي و مهاباد و مازندران و گيلان و استان مركزي و قزوين و زنان و خراسان و خاش و در خارج از ايران در كشورهاي تركيه و عراق ، شوروي و سوريه و مصر و هندوستان و پاكستان و افغانستان و بلوچستان مي باشد .

دانشمندان و محققين از نظر نژاد شناسي ساختمان بدني كردها ار بدين گونه مشخص نموده اند :

كردها بلند قامت اند و به طور كلي 83 در صدقد كردها از حد متوسط يعني از 165 سانتي متر بيشتر است .

از لحاظ اندازه جمجمه صرف نظر از اختلافات جزئي كه بين محققين وجود دارد عموما كردها را از تيپ (براكسيفال ) تشخيص داده اند . حد متوسط نسبت بين عرض و طول جمجمه كردها 78 است .

اندازه زاويه بيني اكثر كردها 70 است و بدين ترتيب از تيپ ( لبتورينين ) به شمار مي آيند .

از لحاظ شكل صورت و قيافه از تيپ ( ليتوپروزوپ ) هستند . يعني صورت كشيده و موزون دارند .

موي كردها صدي هشتاد و دو مشكي پرپشت و بقيه بلوطي رنگ است و اغلب لب و دهان كوچك دارند .

از لحاظ بنيه جسماني تندرست و زورمند و چابك هستند ، زبان كردي داراي تنوع خاص و لهجه هاي متفاوتي است كه مهمترين آن ها لهجه كرمانجي ، گوراني ، سوراني و زازاني مي باشد .

به قول استاد رشيد يا سمي و ديگر دانشمندان : در ميان تمام لهجه هاي زبان كردي ، لهجه كرمانجي در تاريخ تطور و تحقيق زبان كردي مقام مهمي دارد كه لهجه مكري يكي از شاخه هاي آن مي باشد و اين همان لهجه اي است كه به زبان زردتشت و اوستا نيز معروف شده و بسيار جامع مي باشد . اين لهجه شيرين ترين و مقبول ترين لهجه كردي است و دانشمنداني نظير ميجرسون ، مرگان ، استاد امين زكي و علامه مردوخ كردستاني و كرمانج اين نظر را تاييد مي كنند . سلامت و رواني و عدم آلودگي به زبان هاي بيگانه از مشخصات برجسته اين زبان است . كرمانج خراسان كه در اوايل دولت صفوي براي جلوگيري از تاخت و تاز تركمانان و ازبكان به مرزهاي شمال ايران انتقال داده شدند تحت عنوان سه ايل بزرگ : زعفرانلو شادلو – قراچورلو قرار دارند كه عظيم ترين آن زعفرانلوست كه از ايلات بزرگ و متعددي تشكيل شده و رياست ديگر ايلات كرمانج خراسان را عهده دار و مركز آن شهر مرزي قهرمان پرور قوچان مي باشد .

درك كنان در مورد كرمانجي مي نويسد : در زبان كردي به دو لهجه جدا از يكديگر قسمت بندي مي شود مانند : كرمانجي – كردي و ….

آقاي محمدفتحي در مقاله پر ارزش و محققانه خود كه از دو شاعر گمنام از ايل كرد شقاق به نام هاي مهدي بيگ شقاقي وميرزا محمد حسين بالكانلو متخلص به مهميد نام برده است در مورد ايل شقاق مي گويد كه :

طايفه شقاقي از نژاد كرد آريايي هستند و پيرو مذهب تسنن مي باشند و تيره هايي از اين طايفه بزرگ روي ارادت به خاندان صفوي و همكاري با پادشاهان آن سلسله در طول تاريخ به مذهب شيعه گرويده اند . زبان ايلي را كه شبيه كردي و لري بوده از ياد برده و به زبان آذري تكلم مي كنند . اين طايفه در ازمنه گذشته از جنوب اروپا و آسياي صغير به استان آذربايجان وارد شده اند . ( بايد توجه داشت كه زبان آذري غير از تركي است كه پس از تسلط ترك ها بر آذربايجان رو به نابودي گذاشت . )‌

اين طايفه را كه به زبان كردي شكاكي گويند از چهل تيره وهشتاد هزار خانواده تشكيل مي شده اند كه در ابتداي ورود در حوالي شهر تبريز چادر زده بوده اند و سپس دولت وقت چهل هزار خانوار آنان را رد منطقه هشترود و گرمرود سراب قوريچاي منطقه آذربايجان از سلسله جبال سهند گرفته تا ميانه و چهل هزار ديگر ار در استان خراسان نواحي قوچان اسكان داده اند . از چهل تيره طايفه شقاقي آن چه بخاطر دارد به شرح زير است :

آريانلو كه به لهجه آذري اورانلوتكلم مي كنن